ژانر تلویزیونی به چه معناست؟
در تلویزیون، «ژانر» به دسته بندی آثاری گفته می شود که از نظر داستان سرایی، شخصیت پردازی، دیالوگ، طنز و ویژگی های بصری با هم شباهت دارند. برخی از سریال ها و برنامه های تلویزیونی به درستی در دسته بندی ژانرهای تلویزیونی خاصی قرار میگیرند. برنامه های دیگر هم بین ژانرها و زیرژانرهای مختلف در حرکت اند. البته فقط یک لیست دقیق از هر ژانری که تا به حال در تلویزیون وجود داشته وجود ندارد. با این حال، یک سری از ژانرها بسیار تکرار می شوند و در طول دهه ها محبوبیت خود را تثبیت کرده اند.
ژانر در واقع از کلمه جنسیت به معنی جنس و نوع گرفته شده ولی برخلاف وضوح کلمه جنسیت در محاورات، برای برنامه های تلویزیونی و نمایشی، اغلب شفافیتی برای دسته بندی و تعیین ژانر بین صاحبنظران وجود ندارد مگر در موارد خاصی که شفافیت دسته بندی برنامه، غیرقابل انکار باشد. بنابراین بعضی از برنامه ها بطور خاص در یک ژانر تقسیم بندی می شوند اما تعداد زیادی برنامه هم وجود دارند که ناچار در ژانر مشخصی نمی گنجند و باید آن ها را در زیرمجموعه دو یا چند ژانر مختلف دسته بندی کرد. گاهی ژانرها دارای sub-Genre یا زیرژانر هستند.
برنامه سازان برای ساخت یک برنامه تلویزیونی، لازم است با شناخت ذائقه مخاطب، شبکه یا پلتفرم پخش کننده برنامه، نحوه طبقه بندی و انتخاب و ترکیب مناسب ترین ژانرها و زیرمجموعه های آنها، به برنامه ریزی برای تولید بپردازند.
19 ژانر تلویزیونی محبوب
۱- برنامه‌های خبری: برنامه‌های خبری شامل اخبار محلی عصرگاهی، پخش سراسری روزانه در شبکه‌های کابلی و برنامه‌های هفتگی اند که اغلب در روزهای جمعه یا آخر هفته پخش می‌شوند. برخی از شبکه ها برنامه های خبری صرفاً به ورزش اختصاص دارند.
۲- تاک شو: تاک شوها یا چت شوها برنامه های تلویزیونی هستند که بر اساس صحبت ها و گفتگو بین مجریان اجرا می شوند. برنامه‌های گفتگویی روزانه و برنامه‌های گفتگوی صبحگاهی در روزهای هفته مخاطبان زیادی دارند، اما معروف‌ترین برنامه‌های گفتگو در اواخر شب پخش می‌شوند. بیشتر برنامه‌های گفتگو محور درباره فرهنگ پاپ، رویدادهای جاری و سیاست حرف میزنند.
۳- مسابقه و بازی: در این برنامه های تلویزیونی، تیم‌هایی متشکل از شرکت‌کنندگان در مسابقه یا شرکت‌کنندگانی که از میان مخاطبان انتخاب می‌شوند، تلاش می‌کنند تا پازل‌هایی را تکمیل کنند یا به سؤالات بی‌اهمیت پاسخ دهند و در صورت برنده شدن جوایزی به آنها تعلق می‌گیرد.
۴- ورایتی شو: ورایتی شو ها، استعداد مهمانان خود را برجسته می کنند. ورایتی شو ها شامل اجراهای موسیقی، رقص، استند آپ کمدی و کمدی های آیتمی هم هستند. این نوع برنامه ها از نمایش های صحنه‌ای دوران ویکتوریا تکامل یافتند و در اواسط قرن بیستم در تلویزیون ایالات متحده به اوج خود رسیدند، اگرچه برخی از آنها هنوز هم تا به امروز ادامه دارند.
۵- کمدی اسکچ یا آیتمی: در کمدی اسکچ، انواع آیتم های کمدی چند نفره اجرا می شود. سبک کمدی در این برنامه ها از کمدی های مسخره تا کمدی های سیاه متفاوت است.
۶- ورزش: برنامه های ورزشی، برخی از بالاترین رتبه ها را در تمام برنامه های تلویزیونی دارند. برخلاف بسیاری از ژانر های دیگر، برنامه های ورزشی اغلب به صورت زنده پخش می‌شوند و حس فوری و اضطرار را برای تجربه تماشا به ارمغان می‌آورند.
۷- سیتکام: این واژه مخفف”کمدی موقعیت” است، کمدی های موقعیت معمولاً با خانواده ها، همکاران یا گروهی از دوستان سروکار دارند. برخی از آن ها سر صحنه های فیلمبرداری ثابت با دوربین‌های متعدد فیلمبرداری می‌شوند. به اینها کمدهای چند دوربینه می گویند. سایر سیتکام ها بیشتر شبیه فیلم های بلند فیلمبرداری می شوند. به اینها کمدهای تک دوربینی می گویند. برخی از کمدی ها هم انیمیشنی هستند.
۸- کمدی های رمانتیک: کمدی های رمانتیک که ارتباط نزدیکی با سیتکام ها دارند، طنز خود را از پوچی های عشق می گیرند. رام‌کام‌ها ، مخاطبان خاص خود را دارند، اگرچه غالباً اندازه سیتکام ها از بازار کمدی برخوردار نیستند.
۹- درام‌های نوجوانان: درام‌های نوجوانان یا تینیجری برای نوجوانان و بیست و چند ساله‌ها طراحی شده‌اند. آن ها معمولاً موقعیت‌های اغراق شده ای دارند و با ملودرام همپوشانی دارند.
۱۰ – داکیودرام: درام مستند یا داکیودرام یک فیلم داستانی بر اساس یک داستان واقعی است. گاهی اوقات فیلم‌های مستند درام شامل جنایات واقعی می‌شوند و گاهی اوقات موضوعات الهام‌بخش‌تری را پوشش می‌دهند.
۱۱- فیلم های پلیسی: فیلم های پلیسی از ساختار داستانی بسیار فرمولی پیروی می‌کنند. اپیزودها با یک جنایت شروع می‌شوند (خواه جنایتی آنی باشد یا ضربه‌ی یک قاتل زنجیره‌ای) و سپس در جریان تحقیقات، دستگیری و عدالت قضایی را خواهیم داشت. برخی از تریلرهای پلیسی؛ درام دادگاهی هم هستند.
۱۲- علمی تخیلی و فانتزی: سریال های علمی تخیلی و فانتزی در پلتفرم های کابلی و استریم بسیار محبوب هستند. ژانر فانتزی و ژانر علمی تخیلی می توانند از حماسه های شبه تاریخی تا نوآرهای علمی-تخیلی دیستوپیایی را شامل شوند و می توانند شامل همه چیز از سفر در زمان گرفته تا نبرد با شمشیر و برخوردهای ماوراء الطبیعه با بیگانگان باشند.
۱۳- انیمه: انیمه یک ژانر ژاپنی است که شامل کتاب های کمیک، بازی های ویدیویی، و فیلم و همچنین تلویزیون می شود. برخی از انیمه ها به صورت کارتون هایی برای کودکان ساخته می شوند. سایر انیمه‌ها بر موضوعات هنجارشکن متمرکز هستند و برای نوجوانان و بزرگسالان طراحی می شوند.
۱۴- اپرای صابونی: سریال های اصطلاحاً آبکی یا اپرای صابونی معمولاً دارای خطوط داستانی و ملودرام های دور از ذهن هستند. این نام از شرکت های مواد شوینده گرفته شده که در اواسط قرن بیستم از سریال هایی که برای زنان خانه دار ساخته میشد حمایت می کردند. برخی از اپراهای صابونی، شامل درام های پزشکی اند، در حالی که برخی دیگر بیشتر به موضوعات عاشقانه می‌پردازند. اپراهای صابونی که در پربیینده ترین ساعات تلویزیون پخش می شوند از محبوبیت زیادی برخوردار هستند.
۱۵- تلویزیون واقع‌نما: ژانر تلویزیونی واقع‌نما معمولاً به جای ستاره های بزرگ، بر مردم عادی تأکید دارد. برخی از رئالیتی شوها مسابقه هستند، در حالی که برخی دیگر ادعا می کنند که برشی از زندگی واقعی را نشان می دهند. بسیاری از برنامه‌های تلویزیون واقع‌نما این دو را با هم ادغام می‌کنند و یک عنصر رقابتی را در فعالیت‌های زندگی واقعی مانند دوستیابی یا بازسازی خانه وارد می‌کنند.
16- ژانر کودک Kids & Children:
- برنامه های مجری محور: هرچند که سال ها نوآوری و ابتکار خاصی در سبک و سیاق برنامه های کودک دهه شصت اتفاق نیفتاد و اکثر این برنامه ها با همان عناوین عمو و خاله برای مخاطب کودک نمایش داده شدند اما قطعا نام مجید قناد به عنوان یکی از قدیمی ترین و ماندگارترین برنامه سازان و مجریان این ژانر، ثبت شده است. البته سبک برنامه سازی داریوش فرضیایی و تغییر ساختار برنامه سازی برای کودک به ساخت مجموعه های نمایشی با گریم های حرفه ای و پرهزینه یک ساختارشکنی جذاب به حساب می آید. محله گل و بلبل، بچه محل و این اواخر کلبه عمو پورنگ از متفاوت ترین برنامه های ژانر کودک در این سال هاست که البته مخاطب را محدود در رده سنی کودک نگه نداشته است.
- فیلم و سریال: فیلم های جذاب و خاطره سازی مثل دزد عروسک ها، الو الو من جوجوام، پاتال و آرزوهای کوچک و سریال های عروسکی مثل مدرسه موش ها و کلاه قرمزی در این ژانر قرار می گیرند.
- مجموعه های طنز با مخاطب کودک و نوجوان: مثل سیب خنده (رضا عطاران)
- مسابقات و برنامه های آموزشی، سرگرمی: مانند اعجوبه ها با اجرای حامد سلطانی (شبکه سه) و کودک شو با اجرای پژمان بازغی (شبکه نسیم).
- برنامه استعدادیابی کودک: مثل شگفت انگیزان با اجرای سعید شیخ زاده (شبکه پویا)
17- ژانر مستند گردشگری Travel or Holiday: مستندهای گردشگری با هدف ایجاد انگیزه برای ایرانگردی و سفر و یا معرفی جاذبه های گردشگری و توریستی و مخاطب عام و یا مکان های عجیب و خارق العاده که سفر به آن ها برای گردشگران غیرحرفه ای ممکن نیست، تولید می شوند.
18- تغییر سبک زندگی Makeover Life Style: این ژانر در واقع در دسته مستندهای واقعیت و یا مستندمسابقه ها قرار می گیرند.
19- انیمیشن یا پویانمایی Cartoon & Animation: فیلم های مبتنی بر پویانمایی تصاویر که معروف ترین کمپانی جهانی تولیدکننده این ژانر، شرکت والت دیزنی با کارتون های جذاب و جهانی مثل سیندرلا و سپیدبرفی و هفت کوتوله می باشد. کارتون ها یا انیمیشن ها با اهداف مختلف از جمله سرگرمی و آموزشی و برای مخاطبین کودک، بزرگسال و بطور تخصصی در زمینه های خاص تولید می شوند.
